Przedstawiając problematykę Procedury Niebieskiej Karty warto odnieść się do najważniejszych zapisów prawnych, mówiących zarówno o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Procedurze Niebieskie Karty a także o funkcjonowaniu Zespołów Interdyscyplinarnych.

Najważniejsze podstawy prawne znajdziemy w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r., w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

Zgodnie z definicją „Przemoc” jest to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste innych, najbliższych osób.

Niebieska Karta obejmuje czynności podejmowane i realizowane przez przedstawicieli uprawnionych podmiotów, w związku z podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Podejrzenie zaistnienia przemocy w rodzinie to zespół danych, który obiektywnie uprawdopodabnia fakt zaistnienia przemocy w rodzinie a subiektywnie wywołuje u przedstawicieli podmiotów określonych w ustawie wysoki stopień podejrzenia.

Ustawodawca zobligował do wszczęcia procedury Niebieskie Karty następujące podmioty: Pomoc społeczna, Policja, Pracownicy ochrony zdrowia, Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Pracownicy oświaty.

Formy przemocy, z jakimi spotykamy się w trakcie realizacji procedury Niebieskie Karty:

  • Przemoc fizyczna to m.in. popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie;
  • Przemoc psychiczna to m.in. wyśmiewanie religii, poglądów, stała krytyka;
  • Przemoc seksualna to m.in. wymuszania pożycia seksualnego, poniżanie możliwości;
  • Przemoc ekonomiczna to m.in. odbieranie środków pieniężnych, uniemożliwianie podjęcia pracy;
  • Zaniedbanie to m.in.: niezaspakajanie podstawowych potrzeb dziecka.

Wszczęcie Procedury NK następuje przez wypełnienie formularza Niebieska Karta A, przez przedstawiciela uprawnionego podmiotu, z chwilą podejrzenia zaistnienia przemocy w rodzinie.

Nadrzędnym celem Instytucji pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy jest pomoc osobom uwikłanym w problem przemocy. W pracy z osobami doświadczającymi przemocy, spotykamy się z następującymi zachowaniami osób, które doznają przemocy tj., niekonsekwencja, zmienność, trudności w nawiązywaniu kontaktu i często bezradność.

W trakcie realizacji Procedury Niebieskie Karty niejednokrotnie także możemy spotkać się z MITAMI dot. zjawiska przemocy. Najczęstsze mity to: przemoc występuje tylko w rodzinach „dysfunkcyjnych”; przemoc to tylko przemoc fizyczna, przyczyną przemocy jest alkohol, gwałt w małżeństwie nie istnieje.

W chwili obecnej planowane są zmiany w Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, odnoszące się zarówno do działalności Zespołu Interdyscyplinarnego, Grup Roboczych oraz Procedury Niebieskie Karty. Projekt nowelizacji Ustawy został poddany konsultacjom społecznym w październiku 2021 r. Zmiany mają dotyczyć w szczególności m.in:

  • Zmiany nazewnictwa tj., Przemoc domowa, Grupa diagnostyczno - pomocowa;
  • Posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego, nie rzadziej niż raz na 2 miesiące;
  • Wprowadzenie możliwości posiedzienia ZI, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
  • Obowiązkowego uczestnictwa w posiedzeniach Zespołu Interdyscyplinarnego;
  • Obowiązku monitorowania procedur NK, przez Przewodniczącego ZI;
  • Obowiązku szkolenia z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej, dla członków Zespołu, w terminie 12 miesięcy, od chwili powołania do Zespołu;
  • Postępowania skargowego na członka Grupy diagnostyczno - pomocowej, członka Zespołu lub Przewodniczącego Zespołu;
  • Czasookresu obligatoryjnego monitoringu, po zakończeniu procedery NK;

Mając na celu przeciwdziałanie przemocy oraz podnoszenie kompetencji pracowników realizujących zadania z zakresu Procedury Niebieskie Karty, członków Zespołu i Grup Roboczych, zachęcamy do współpracy m.in. Zespoły Interdyscyplinarne, Ośrodki Pomocy Społecznej, pracowników Oświaty i Służby Zdrowia oraz Funkcjonariuszy Policji i Kuratorów Sądowych, w zakresie organizacji szkoleń, na których przedstawiamy aspekty praktyczne i problematyczne, w realizacji Procedery Niebieskiej Karty oraz sposób tworzenia i funkcjonowania Zespołów Interdyscyplinarnych i Grup Roboczych (diagnostyczno – pomocowej).