Podcast Samorządowy - podcast tworzony przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego. Publikujemy rozmowy z samorządowcami i ekspertami o samorządzie terytorialnym.

Odcinek 22: Czy zielone pierścienie mogą uratować polskie miasta?

Koncepcja zielonych pierścieni to idea, która powstała jeszcze w XIX wieku. Zakłada otaczanie miast terenami zielonymi wolnymi od zabudowy. Pełnią one funkcje ekologiczne, rekreacyjne i chronią przed chaotyczną urbanizacją. Co ciekawe, zielone pierścienie pojawiały się już w koncepcjach zagospodarowania przestrzennego niektórych województw, co pokazuje, że nie jest to pomysł nowy ani nieznany. Czy trwające obecnie zmiany w gospodarce przestrzennej, nowe plany gmin oraz dyskutowane ustawy metropolitalne mogą przyczynić się do ich szerszego wdrożenia? Czy taka wizja ma realną szansę na realizację w Polsce? Jakie wyzwania i możliwości stoją przed samorządami? O tym rozmawiamy z Małgorzatą Chojecką i Agnieszką Gawron-Smater z inicjatywy Zielony Pierścień Warszawy.

 

Odcinek 21: Aglomeracja Podwarszawska - wyzwania i problemy

W tym odcinku Podcast Samorządowy zawitał do Sejmu. Rozmawiamy o wyzwaniach stojących przed gminami wokół Warszawy. Dynamiczny rozwój metropolii sprawia, że natura styka się z miejską infrastrukturą, a dzikie zwierzęta coraz częściej pojawiają się w mieście. Rozwój ten wiąże się także z wyzwaniami logistycznymi, komunikacyjnymi i prawnymi. Gościem odcinka jest poseł Piotr Kandyba (Koalicja Obywatelska) – przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwoju Aglomeracji Podwarszawskiej, z którym dyskutujemy o potencjalnych rozwiązaniach i tym, jak mogłaby wyglądać ustawa metropolitalna.

Odcinek 20: Gdzie kończy się dostęp do informacji publicznej?

Dzięki dostępowi do informacji publicznej obywatele mogą kontrolować władzę. To oczywiste. Czy jednak to prawo może zostać nadużyte? W najnowszym odcinku Podcastu Samorządowego zapytaliśmy o to Mecenas Joannę Martyniuk-Plachę. Rozmawiamy między innymi o tym, kiedy prawo do informacji publicznej służy dobru publicznemu, a kiedy niekoniecznie, jak zmieniało się orzecznictwo sądów w tej materii oraz co z tym wszystkim wspólnego ma kot Wrocek.

Odcinek 19: Nowy rok w Raszynie

W pierwszym odcinku Podcastu Samorządowego w 2025 roku odwiedziliśmy Raszyn. To miejsce pod wieloma względami szczególne – za sprawą bliskiego sąsiedztwa stolicy problemy, z którymi borykają się polskie samorządy, widać tutaj wyraźniej. Wójt Gminy Raszyn, Bogumiła Stępińska-Gniadek, opowiedziała nam między innymi o tym, jakie wyzwania czekają jej gminę w nowym roku. Zapytaliśmy także o wielokulturowość Raszyna, w którym żyją przedstawiciele co najmniej kilkunastu narodowości.

Odcinek18: Podsumowanie - rok rządu, 25 lat powiatu

Koniec grudnia to czas podsumowań. Tym razem to także okazja do podsumowania roku działalności nowego rządu. Jakie lekarstwa na samorządowe choroby mieli ministrowie w ostatnich 12 miesiącach? W mijającym roku upływa także 25 lat od reformy samorządowej z 1999 roku i wprowadzenia powiatów. Jak dziś oceniamy ich działanie? Czy są potrzebne? Jakie powinny mieć kompetencje? O to wszystko zapytaliśmy naszego gościa - Grzegorza Kubalskiego, Zastępcę Dyrektora Biura, Związek Powiatów Polskich.

Odcinek 17: Czy jednostki samorządowe mogą produkować energię?

Czy jednostki samorządowe powinny zaangażować się w transformację energetyczną? A może – muszą? Jedną z form, którą mogą wykorzystywać, są klastry energii i spółdzielnie energetyczne. Choć różnią się one od siebie, to łączy je jedno – mogą zaspokajać energetyczne potrzeby wspólnoty samorządowej. Dziś w Podcaście Samorządowym rozmawiamy na ten temat.

Odcinek 16: Co warto wiedzieć o prawie miejscowym?

Prawo miejscowe reguluje codzienne życie w gminach, powiatach i województwach, często bardziej wpływając na mieszkańców niż to stanowione centralnie. Mieszkańcy mogą także uczestniczyć w tworzeniu prawa miejscowego poprzez petycje, inicjatywy lokalne czy budżety obywatelskie, a także składać skargi. O tym wszystkim rozmawiamy dziś z Mateuszem Lisowskim - adwokatem specjalizującym się w prawie samorządowym oraz prawie administracyjnym i prowadzącym kancelarię „Z urzędu”.

Odcinek 15: Kim dziś jest sołtys

Naszą gościnią jest dziś Grażyna Jałgos-Dębska, prezeska Stowarzyszenia Sołtysi Mazowsza.

Odcinek14: Nie ma wspólnoty bez odpowiedzialności

O finansach samorządowych w praktyce rozmawiamy z Dariuszem Zwolińskim, wójtem gminy Nadarzyn.

Odcinek13: Jednostki pomocnicze gminy ODCINEK SPECJALNY

Prezentujemy dziś specjalny odcinek Podcastu Samorządowego. O jednostkach pomocniczych gminy rozmawialiśmy podczas II Krajowego Kongresu Współpracy Lokalnej. W dyskusji wzięli udział: Wiesław Bełz, Miasto Obywatelskie, radny dzielnicowy w Katowicach (Koszutka); Bartosz Brzeziński, radny miasta Pruszkowa, prezes Stowarzyszenia Pruszków – Dobro Wspólne; Grażyna Jałgos-Dębska, prezeska Stowarzyszenia Sołtysi Mazowsza; Kamil Olzacki, prezes zarządu Instytutu Metropolitalnego.

Odcinek 12: "Na poziomie lokalnym największym wydawcą mediów jest państwo"

Odcinek 11: Finanse w czasach niepokoju

Odcinek 10: We współpracy z trzecim sektorem potrzebujemy kultury rozmowy

 

Odcinek 9: REFORMA METROPOLITALNA - czy jest możliwa?

W kolejnym odcinku rozmawiamy o reformę metropolitalną. Zapytamy między innymi o związki metropolitalne. Zastanowimy się między innymi, jakie są plusy tej formy współpracy gmin. Krytycznym okiem spojrzymy na Górnośląsko-Zagłębiowską aglomerację i zastanowimy się, jakie kompetencje i zadania powinny mieć metropolie. Zadamy też fundamentalne pytanie o uniwersalne rozwiązania legislacyjne i przyszłą reformę metropolitalną. Naszym gościem jest dr hab. Jakub Szlachetko  z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Przewodniczący Rady Instytutu Metropolitalnego.

 

Odcinek 8: SAMORZĄD JEST POOBIJANY I WYMAGA SZYBKICH NAPRAW - o potrzebnych zmianach w samorządzie rozmawiamy z Senatorem Zygmuntem Frankiewiczem 

Tym razem Podcast Samorządowy odwiedził Senat RP. O kondycji, wyzwaniach i potrzebnych zmianach w samorządzie rozmawialiśmy z Senatorem Zygmuntem Frankiewiczem. 

 

Odcinek 7: Jak aktywizować mieszkańców? O CENTRUM AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ W MIKOŁOWIE 

Postawmy na organizacje pozarządowe jako formę partycypacji mieszkańców i mieszkanek - tak piszemy w naszych postulatach opublikowanych w tym roku. Jak jednak robić to w praktyce? Dobrym przykładem może być Centrum Aktywności Społecznej. Ta inicjatywa jest miejscem ogniskującym organizacje pozarządowe, przedsiębiorców oraz mieszkańców chcących zaangażować się w działania na rzecz Mikołowa. Za powołanie i wspieranie działalności Centrum Samorząd Miasta Mikołowa otrzymał wyróżnienie w tegorocznej edycji Nagrody im. Jerzego Regulskiego. Nasi goście to Katarzyna Syryjczyk-Słomska, Przewodniczącą Rady Miasta Mikołowa oraz Mateusz Handel, Zastępca Burmistrza Rozmawiamy o tym, jak funkcjonuje Centrum, jaka droga prowadziła do jego powołania i jakie są plany rozwoju. O Mikołowie mieliśmy okazję rozmawiać już rok temu podczas Krajowego Kongresu Współpracy Lokalnej. Uczestniczką jednego z paneli była właśnie Katarzyna Syryjczyk-Słomska. 

 

 

Odcinek 6: EZD RP w jednostkach samorządu terytorialnego

Czy nasze urzędy i instytucje publiczne nadal posługują się głównie papierowymi dokumentami? Stopień cyfryzacji w Polsce jest wprawdzie dość wysoki, ale jak sprawa wygląda na poziomie administracji samorządowej? Z pewnością dużą pomocą w procesie digitalizacji obiegu dokumentów będzie system EZD RP. Pisaliśmy już o nim szerzej na naszym blogu. Jest to system zbudowany przez NASK w partnerstwie z Wojewodą Podlaskim. Pozwala na kompleksowe zarządzanie dokumentacją w jednostce administracji publicznej. Co najważniejsze – jest on darmowy. W PODCAŚCIE SAMORZĄDOWYM rozmawiamy z Magdaleną Sawicką - Dyrektor Oddziału NASK w Białymstoku, która nadzoruje wdrażanie EZD RP.

 

Odcinek 5: HIPERPREZYDENCJALIZM - kto rządzi w polskich gminach? 

Na pierwszy weekend wakacji publikujemy kolejny odcinek PODCASTU SAMORZĄDOWEGO. Tym razem gościmy na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Rozmawiamy z dr hab. Adamem Gendźwiłłem o przywództwie lokalnym. Czy hiperprezydencjalizm to poważny problem naszych samorządów? Jak można zwiększyć rolę radnych? To tylko niektóre z pytań, jakie zadaliśmy.

Adam Gendźwiłł jest także współautorem książki Kapitał Obywatelski Społeczności Lokalnych, którą opublikowaliśmy niedawno. Książka dostępna jest bezpłatnie na naszej stronie. 

 

Odcinek 4: Jak zwiększyć udział mieszkańców w KSZTAŁTOWANIU POLITYK PUBLICZNYCH? 

Jak zwiększyć udział obywateli w kształtowaniu polityk publicznych? W jaki sposób rozwijać wspólnotę samorządową i zwiększać sprawczość mieszkańców? Czy istniejące rozwiązania sprawdzają się, czy może trzeba je poprawić?

O tym rozmawiamy dziś w PODCAŚCIE SAMORZĄDOWYM. Naszym gościem jest dr hab. Jakub Szlachetko z Uniwersytetu Gdańskiego, przewodniczącym Rady Instytutu Metropolitalnego.

 

Odcinek 3: AI w pracy samorządu

Czy sztuczna inteligencja sprawdziłaby się w jednostkach administracji samorządowej? Czy obsługa petentów w urzędzie, przygotowywanie dokumentów, opracowywanie danych i przetwarzanie informacji będzie wykonywana już niedługo przez AI? A może sztuczna inteligencja nie zastąpi – jak boją się niektórzy – pracowników, ale będzie kolejnym narzędziem, które ułatwi ich pracę?

O obawach, wyzwaniach i szansach związanych ze sztuczną inteligencją z dr Dominiką Kaczorowską-Spychalską, dyrektorem Centrum Inteligentnych Technologii na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Pani Doktor pełni funkcję lidera podgrupy badań innowacyjności i wdrożeń grupy roboczej ds. sztucznej inteligencji przy KPRM rozmawia Anna Jakubowska. Zapraszamy do wysłuchania kolejnego odcinka naszego podcastu.

 

Odcinek 2: JERZY STĘPIEŃ - o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości samorządu terytorialnego. 

Jerzy Stępień to senator I i II kadencji; Generalny Komisarz Wyborczy, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, a przede wszystkim - współautor ustawy o samorządzie gminnym z 1990 roku. Dziś pytamy go o to, skąd wziął się samorząd w obecnym kształcie, jak dziś sobie radzi i jak może zmieniać się w przyszłości.

Odcinek 1: CO ZMIENIĆ W SAMORZĄDZIE? PERSPEKTYWA MNIEJSZEJ GMINY. 

Do wyborów samorządowych został około rok. To dobry moment, by zastanowić się, jakich zmian wymaga samorząd terytorialny w Polsce. Temu tematowi poświęciliśmy pierwszy odcinek Podcastu Samorządowego. O to, jakie wyzwania stoją przed samorządem zapytaliśmy na początek przedstawicielkę małej gminy – Annę Kubicę - Zastępcę Wójta Gminy Świerklaniec. Niektóre poruszane wątki szerzej omawiane są w analizie prof. Eugeniusza Wojciechowskiego.