W tym roku po raz trzeci spotkamy się, by rozmawiać o roli organów stanowiących w systemie samorządu terytorialnego. W dniach 7-8 listopada 2025 roku w Gdyni odbędzie się 3. Krajowy Kongres Przewodniczących Rad Gmin, Powiatów i Sejmików Województw.

Samorząd na niepewne czasy

Bardzo ważną częścią wydarzenia jest refleksja nad rolą organów uchwałodawczych w systemie demokracji lokalnej. To przecież radni są wybranymi demokratycznie bezpośrednimi przedstawicielami mieszkańców. To także oni mają z mieszkańcami najlepszy kontakt. Dyskusja na temat tego, jakiej rady potrzebują dziś wspólnoty samorządowe, jest niezwykle aktualna wobec wyzwań współczesnego świata. Podczas Kongresu zastanowimy się, na ile rady mogą być filarem dalszych reform ustrojowych, a także jak w praktyce kształtować ich pozycję wobec organów wykonawczych i administracji urzędniczej.

Potrzeba dobrego lidera

Elementem, który jest w stanie spajać radę jest jej przewodniczący. To od jego kompetencji zależy bardzo wiele. Przewodniczący powinni być dobrymi liderami, ale także sprawnymi profesjonalistami, którzy dobrze odnajdują się w przepisach i pracy urzędu. Omówione zostaną kompetencje przewodniczących względem sekretarzy, skarbników czy pracowników biur rad oraz dobre praktyki współpracy z działami kadr i zespołami obsługi. Zagadnienia te mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawnego funkcjonowania rady jako całości i uniknięcia konfliktów kompetencyjnych.

Dawka wiedzy i praktyki

Osobny blok poświęcony zostanie tematyce legislacyjnej – roli przewodniczącego w przygotowaniu porządku obrad, organizacji głosowań czy redagowaniu uzasadnień do uchwał. W obliczu rosnącej liczby skarg na akty prawa miejscowego oraz częstych ingerencji nadzorczych wojewodów lub Regionalnych Izb Obrachunkowych, kluczowe staje się pytanie, jak przewodniczący mogą wpływać na jakość i odporność uchwał na zarzuty organów nadzoru. W tym kontekście omówiona zostanie również rola sztucznej inteligencji jako potencjalnego wsparcia dla pracy rad – nie tylko w obszarze analizy danych, ale także w konstruowaniu treści uchwał czy w komunikacji z mieszkańcami.

Nowością w programie będą strefy praktyk i case studies, w których przewodniczący będą mogli przedstawić własne inicjatywy – od rozwiązań organizacyjnych i legislacyjnych po pomysły na partycypację mieszkańców. Taka wymiana dobrych praktyk ma służyć budowaniu sieci kontaktów i wzmacnianiu kultury wzajemnego uczenia się w środowisku samorządowym. Dla radnych powiatowych przewidziano specjalną sesję tematyczną, która ma na celu lepsze włączenie ich w nurt ogólnopolskiej debaty samorządowej.

W jednym z odcinków Podcastu Samorządowego, który przygotowuje FRDL prof. Adam Gendźwiłł mówił o potrzebie merytorycznego wsparcia radnych:

To jest oczywiste, że w każdym systemie samorządowym radni nie są zawodowymi politykami. To jest też ogromna wartość samorządu, że samorząd otwiera władzę publiczną i prawo do decydowania o różnych sprawach na ludzi, którzy są zakorzenieni w swoim życiu zawodowym czy rodzinnym. Nie są politykami etatowym i mogą rzeczywiście łączyć te, nazwijmy to dwa światy.

Jak podkreślał nasz rozmówca, wsparcie merytoryczne dla radnych to jeden z gwarantów istnienia demokracji na poziomie lokalnym. Temu właśnie ma służyć Kongres.

Już teraz zapraszamy do zainteresowania się wydarzeniem. Więcej informacji na stronie WWW.KONGRESPRZEWODNICZĄCYCH.PL.